Kennis
Het getij
Het getij heeft veel invloed op de surf, op verschillende manieren. De belangrijkste invloed van het getij is op de waterhoogte en de stroming.
Zoals we eerder leerden wordt het breken van een golf bepaald door de waterdiepte. Een verschil in waterniveau door het getij bepaalt dus of een golf breekt op een bepaalde zandbank of niet.
Het getij veroorzaakt ook stroming. Dit komt doordat het water zich verplaatst om een hoger en lager getij te veroorzaken. Deze stroming kan de golven krachtiger of zwakker maken. Het kan ook je sessie een stuk onaangenamer maken door de hoeveelheid peddelen.
De oorzaak van het getij
Het getij wordt veroorzaakt door de zwaartekracht tussen de aarde, de maan en de zon.
Die hemellichamen draaien om elkaar heen omdat zwaartekracht ze bij elkaar houdt. Je kunt het zien alsof deze planeten aan elkaar ‘trekken’ – en de maan en de zon ‘trekken’ dus ook aan het zeewater, waar het zeewater kan meebewegen.
De combinatie van de zwaartekracht tussen de aarde, de maan en de zon, samen met de draaiing van de aarde zorgt ervoor dat de getijdestroom over de aarde er gecompliceerd uit ziet. Deze draait om ‘amphidromic points’ heen, die midden op de oceaan liggen. In de zuidelijke Noordzee ligt ook zo’n punt, waardoor de getijdegolf langs de kust van Engeland naar het zuiden reist, en dan langs de kust van België en via Nederland weer naar het noorden.
Inspiratie ontleend aan: R. Ray, TOPEX/Poseidon: Revealing Hidden Tidal Energy. NASA-GSFC, NASA-JPL, Scientific Visualization Studio en Television Production NASA-TV/GSFC
De getijdengolf volgt de maan. En omdat de aarde in 24 uur om haar as draait, zijn er twee getijdenmomenten per dag. Immers: de maan staat één keer per dag recht boven je, en één keer per dag recht onder je. Daar komt wel een complicatie bij kijken, de maan beweegt namelijk zelf om de aarde met een getijdencyclus van 24 uur en 50 minuten, of 12.25 minuten per getijdenmoment. Hierdoor verschilt het moment van hoog- en laagwater elke dag en schuift steeds 50 minuten op.
Naast de dagelijkse variatie in het getij is er ook een maandelijkse variatie in de hoogte van de hoog- en laagwaterstanden. Dit komt door de positie van de aarde ten opzichte van de maan en de zon. Wanneer de maan en de zon in één lijn staan ‘trekken’ zij samen in dezelfde richting aan het zeewater. Op dat moment hebben wij springtij – dan zijn de waterstanden het hoogst. Wanneer de zon en de maan in een hoek staan ten opzichte van de aarde hebben wij doodtij – dan zijn de waterstanden het laagst.
Er is nog één laatste aspect belangrijk aan het getij voor surfen, en dat is de getijstroom. Stroming door getij wordt veroorzaakt omdat het getij daadwerkelijk water verplaatst. Deze stroming staat naar het noorden tijdens mid- en hoog water, en naar het zuiden tijdens laag water. De stroming richting het noorden rond hoog tij is sterker.
Over het algemeen geldt dat de beste surf staat met een getijdenstroom tegen de richting van de golven en de wind in. Bij een zuidwester is dat dus met laag water en bij een noorderswell is dat bij mid- en hoog water. Het is echter wel nog afhankelijk van de spot zelf en hoe de zandbanken liggen of de golven bij die waterdiepte dan ook goed breken.
